NovoRapid Flakon 10 ml, 100 U/ml Enjeksiyonluk çözelti içeren flakon Deri altına uygulanır.

Etken Madde

   İnsülin aspart, rDNA. Saccharomyces cerevisiae kullanılarak rekombinant DNA teknolojisi ile üretilmiştir. 1 ml’si 100 U (3.5 mg) insülin aspart içerir. Bir flakon 1000 U’ye eşdeğer 10 ml içermektedir. 1 ünite insülin aspart 6 nmol,

0.035 mg tuzsuz anhidr insülin aspart’a eşdeğerdir.

Yardımcı maddeler

Gliserol, fenol, metakrezol, çinko klorür, disodyum fosfat dihidrat, sodyum klorür, hidroklorik asit, sodyum hidroksit ve enjeksiyonluk sudur.

Bu Kullanma Talimatında:

1. NOVORAPID nedir ve ne için kullanılır?

2. NOVORAPID’i kullanmadan önce dikkat edilmesi gerekenler

3. NOVORAPID nasıl kullanılır?

4. Olası yan etkiler nelerdir?

5. NOVORAPID’in saklanması

Başlıkları yer almaktadır.

1. NovoRapid Flakon Nedir ve Ne İçin Kullanılır?

NovoRapid, diyabetin (şeker hastalığının) tedavisinde kullanılan bir insülin analoğudur.

İnsülin enjektörüne doldurmak için 10 ml’lik flakonlar halinde bulunur.

NovoRapid, erişkinlerde ve 2 yaş ve üzerindeki çocuklarda kullanılabilen hızlı etkili bir insülin analoğudur. İlacı aldıktan 10-20 dakika sonrasında kan şekerinizi düşürmeye başlar, maksimum etkisini 1-3 saat içinde gösterir ve etkisi 3 ile 5 saat kadar sürer. Bu kısa ekisinden dolayı NovoRapid normalde, orta ya da uzun etkili insülin preparatları ile birlikte kullanılmalıdır.

4.Olası yan etkiler nelerdir ?

Tüm ilaçlar gibi NOVORAPID’in içeriğinde bulunan maddelere duyarlı olan kişilerde yan etkiler olabilir.

Aşağıdakilerden biri olursa, NovoRapid Flakon’u kullanmayı durdurun ve DERHAL doktorunuza bildirin veya size en yakın hastanenin acil bölümüne başvurunuz:

- Kan şekeri düşmesi (hipoglisemi)

- Vücudunuzda yaygın alerjik belirtiler oluşursa

- Kendinizi aniden kötü hisseder ve terlerseniz, bulantı ve kusma gibi belirtiler, soluk almada güçlük, çarpıntı, sersemlik hissederseniz.

Çok nadiren NovoRapid Flakon veya içindeki maddelerden birine karşı ciddi alerjik reaksiyon (sistemik alerjik reaksiyon olarak bilinir) belirtileri oluşabilir. (Bkz. Bölüm 2 NovoRapid Flakon’u Kullanmadan Önce Dikkat Edilmesi Gerekenler)

• Kan şekerinin çok düşmesi;

Bilincinizi yitirdiğiniz kan şekeri düşüklüğü durumuna ağır kan şekeri düşmesi denir ve eğer bu durum tedavi edilmezse beyin hasarına (kalıcı veya geçici) hatta ölüme neden olabilir. Bayılmanıza neden olan kan şekeri düşmesinde glukagon kullanımı gerekebilir (Bkz. Glukagon kullanımı).

Kan şekeri düşmesinin nedenleri

Eğer kan şekeriniz çok düşerse hipoglisemiye girersiniz. Bunun nedeni;

- Çok fazla insülin almanız

- Çok az yemeniz veya öğün atlamanız

- Her zamankinden fazla egzersiz yapmanız olabilir.

• Kan şekeri düşmesi (hipoglisemi).

Kan şekeri düşmesi belirtileri ve yapmanız gerekenler;

Kan şekeri düşmesinin ilk belirtileri, aniden ortaya çıkabilir. Belirtiler; soğuk terleme, soğuk ve soluk deri, baş ağrısı, çarpıntı, hasta hissetme, aşırı açlık hissi, görmede geçici değişiklikler, sersemlik, anormal derecede yorgun hissetme ve bitkinlik, sinirlilik veya titreme, endişe hissi, bilinç bulanıklığı, dikkatini toplama güçlüğüdür.

Yukarda bildirilen belirtilerden herhangi birini hissederseniz, hemen bir kesme şeker veya şekerli bir yiyecek (şekerleme, bisküvi, meyve suyu) yemeli/içmeli ve daha sonra dinlenmelisiniz.

Kan şekeri düşmesi belirtilerini fark ederseniz insülin kullanmayınız.

Acil durumlar için yanınızda şekerleme, kesme şeker, bisküvi veya küçük meyve suyu bulundurunuz.

Akrabalarınıza, arkadaşlarınıza ve yakın iş arkadaşlarınıza, eğer bayılırsanız, sizi yan çevirmelerini ve hemen tıbbi yardım çağırmalarının gerektiğini söyleyiniz. Boğulmanıza neden olabileceğinden size ağızdan hiç bir yiyecek ve içecek vermemeleri gerektiğini bildiriniz.

-Eğer bayılmanıza neden olan kan şekeri düşmesi ataklarınız oluyorsa veya tekrarlıyorsa doktorunuza danışınız. İnsülinin miktarının, zamanlamasının, yiyecek veya egzersizinizin ayarlanması gerekiyor olabilir.

Glukagon kullanımı

Nasıl uygulanacağını bilen bir kişi tarafından glukagon hormonu size enjekte edilerek bilinç kaybınız hızla düzeltilebilir. Glukagon enjekte edildiğinde, bilinciniz açılır açılmaz ağız yoluyla şeker veya şekerli yiyecekler de almalısınız. Glukagon tedavisine cevap alınamadığı durumlar hastanede tedavi edilmelidir.

Glukagon enjeksiyonundan sonra acil servise veya doktorunuza başvurarak kan şekeri düşmesi nedenini bulmanız gerekir.

Bunların hepsi çok ciddi yan etkilerdir. Acil tıbbi müdahaleye veya hastaneye yatırılmanıza gerek olabilir.

Bu çok ciddi yan etkilerin hepsi oldukça seyrek görülür.

Aşağıdakilerden herhangi birini farkederseniz, hemen doktorunuza bildiriniz veya size en yakın hastanenin acil bölümüne başvurunuz: - Şeker hastalığı ile ilişkili gözün ağ tabakasında (retina) oluşan iltihap dışı değişiklik (Diyabetik retinopati ):

Eğer diyabetik retinopatiniz varsa ve kan glukoz kontrolünde çok hızlı iyileşme gerçekleştiyse, retinopati kötüleşebilir. Bu konuda doktorunuza danışınız. Diyabetik retinopati nadir (seyrek) bildirilen bir yan etkidir.

Bunların hepsi ciddi yan etkilerdir. Acil tıbbi müdahale gerekebilir.

Ciddi yan etkiler çok seyrek görülür.

Aşağıdakilerden herhangi birini fark ederseniz, doktorunuza söyleyiniz:

• Görme problemleri: İnsülin tedavisine ilk başlandığında görme bozukluğu olabilir, ancak bu durum genellikle geçicidir.
• Enjeksiyon bölgesi değişiklikleri: (Yağ dokusunda bozulma-Lipodistrofi) Aynı yere çok sık enjeksiyon yaparsanız, bu bölgede şişlikler oluşabilir. Her seferinde farklı enjeksiyon yeri seçerek bu durumu önleyebilirsiniz.
• Alerji    belirtileri: Enjeksiyon bölgesinde alerji belirtileri (kızarıklık, şişlik, kaşıntı)

oluşabilir (lokal alerjik reaksiyonlar). Bunlar genellikle insülin tedavisine devam edilirken birkaç hafta içinde kaybolur. Eğer kaybolmazsa doktorunuza başvurunuz.

• Eklem    yerlerinde şişme: İnsülin almaya başladığınız zaman, su tutulması nedeniyle

bilekleriniz ve diğer eklem yerlerinizde şişmeye neden olabilir. Ancak normalde bu çok kısa zamanda düzelir.

• Ağrılı    periferik sinir hastalığı (nöropati): Kan glukoz kontrolünde çok hızlı bir

iyileşme gerçekleşirse sinirlere bağlı ağrınız olabilir. Bu durum akut ağrılı nöropati olarak adlandırılır ve genellikle geçicidir.

Bunlar NovoRapid Flakon’un hafif yan etkileridir.

Yan etkilerin raporlanması

2.NOVORAPID kullanmadan önce dikkat edilmesi gerekenler

NOVORAPID'i aşağıdaki durumlarda KULLANMAYINIZ

• Eğer insülin aspart, metakrezol veya NovoRapid içinde bulunan herhangi bir maddeye karşı alerjiniz (aşırı duyarlılığınız) varsa. NovoRapid’in içinde bulunan yardımcı maddeler için yardımcı maddeler bölümüne, alerji belirtilerini öğrenmek için 4. Olası yan etkiler nelerdir?’e bakınız.

• Eğer kan şekerinizin çok düştüğünü (hipoglisemi) hissediyorsanız.

Hipoglisemi hakkında daha detaylı bilgi için 4. Olası yan etkiler nelerdir?’e bakınız.

NOVORAPID'i aşağıdaki durumlarda DİKKATLİ KULLANINIZ

• Eğer böbrek veya karaciğer ile ilgili bir probleminiz varsa, doktorunuz insülin dozunuzu değiştirebilir.

• Eğer alkol alıyorsanız (bira, şarap vb); kan şekeri düşmesi (hipoglisemi) belirtilerine dikkat ediniz ve alkolü aç karnına almayınız.

• Eğer her zamankinden fazla egzersiz yaparsanız veya her zamanki diyetinizde bir değişiklik yapmak isterseniz.

• Eğer hastaysanız; insülin almaya devam ediniz. Ancak hastalık esnasında insülin ihtiyacınız değişebilir.

• Eğer enfeksiyonunuz, ateşiniz varsa ya da ameliyat olmuş iseniz, her zamankinden daha fazla insüline ihtiyacınız olabilir.

• Eğer ishal, kusma varsa veya her zamankinden daha az yemek yiyorsanız her

zamankinden daha az insüline ihtiyaç duyabilirsiniz.

• Eğer yurtdışına seyahat edecekseniz; ülkeler arasındaki saat farkı nedeniyle, insülin ihtiyacınız ve enjeksiyon zamanlarınız değişebilir. Seyahat öncesinde doktorunuza danışınız.

Bu uyarılar geçmisteki herhangi bir dönemde dahi olsa sizin için geçerliyse lütfen doktorunuza

danışın.

NOVORAPID'in yiyecek ve içecek ile kullanılması

Etkisinin çabuk başlaması nedeniyle, NovoRapid’i genellikle yemekten hemen önce kullanınız.

NovoRapid’i gerektiğinde yemekten hemen sonra da uygulayabilirsiniz.

Hamilelik

• İlacı kullanmadan önce doktorunuza veya eczacınıza danışınız.

• NovoRapid hamilelik sırasında kullanılabilir. İnsülin dozunuzun hamilelik sırasında ve doğumdan sonra ayarlanması gerekebilir. Diyabetinizin dikkatli bir şekilde kontrolü ve hipoglisemiden korunmanız bebeğinizin sağlığı için de çok önemlidir.

• Tedaviniz sırasında hamile olduğunuzu fark ederseniz hemen doktorunuza danışınız.

Emzirme

• İlacı kullanmadan önce doktorunuza veya eczacınıza danışınız.

•

Emzirme

Emziren annelerin insülin kullanmasının bebek için hiçbir riski yoktur. Bununla birlikte NovoRapid dozunun ayarlanması gerekebilir

Araç ve makina kullanımı

Araç ve makina kullanımı

NovoRapid, hızlı etki başlangıcına sahiptir, dolayısıyla kan şekeri düşmesini (hipoglisemiyi),

çözünür insan insülinine göre enjeksiyondan sonra daha erken yaşayabilirsiniz.

2 yaşın altındaki çocuklarda NovoRapid ile klinik deneyim yoktur.

NovoRapid, çocuklarda hızlı etki başlangıcı daha iyi olacağı düşünüldüğü durumlarda çözünür insan insülini yerine kullanılabilir. Örneğin, yemekle ilişkili enjeksiyonun zamanı ile ilgili zorluklar gibi.

NOVORAPID'in içeriğinde bulunan bazı yardımcı maddeler hakkında önemli bilgiler

NovoRapid metakrezol içermektedir ve nadiren alerjik reaksiyonlara neden olabilir. NovoRapid pH ayarlayıcısı olarak hidroklorik asit ve sodyum hidroksit içerir.

Bu tıbbi ürün her ml’sinde 1 mmol (23 mg)’dan daha az sodyum (0.58 mg/ml sodyum klorür,

1.25 mg/ml disodyum fosfat dihitrat ve 2.2 mg/ml sodyum hidroksit) ihtiva eder. Sodyuma bağlı herhangi bir olumsuz etki beklenmez.

Diğer ilaçlar ile birlikte kullanımı

Pek çok ilaç glukozun vücunuzdaki durumunu etkiler ve bu da insülin dozunu etkileyebilir. Aşağıda insülin tedavinizi etkileyebilecek en yaygın kullanılan ilaçların listesi yer almaktadır.

Ayrıca eğer aşağıdaki ilaçlar arasında kullandıklarınız bulunuyorsa insülin gereksinimiz değişebilir:

Oral antidiyabetik ilaçlar, monoamin oksidaz (MAO) inhibitörleri, beta blokör ajanlar, anjiyotensin dönüştürücü enzim (ADE) inhibitörleri, salisilatlar, anabolik steroidler ve glukokortikoidler (topikal kullanılanlar hariç) oral kontraseptifler, tiyazidler, tiroid hormonları, sempatomimetikler, danazol, oktreotid ve sülfonamidler.

Beta blokörler hipoglisemi semptomlarını maskeleyebilirler.

Alkol insülinin hipoglisemik etkisini artırıp, süresini uzatabilir.

5.NOVORAPID'in saklanması

NovoRapid Flakon’u çocukların göremeyeceği ve erişemeyeceği yerlerde ve ambalajında saklayınız.

Kullanılmaya başlanmamış NovoRapid Flakon’u, 2 °C - 8 °C arası sıcaklıklarda buzdolabında saklayınız. Dondurucu kısmın uzağında saklayınız. Dondurmayınız. Kullanılmakta veya kullanılmak üzere olan NovoRapid Flakon buzdolabında saklanmamalıdır. NovoRapid Flakon’u yanınızda taşıyabilir ve oda sıcaklığında (30 °C’nin altında) 4 haftaya kadar saklayabilirsiniz. Kullanmadığınız zamanlarda, ışıktan korumak için flakonları daima dış kutusunun içinde saklayınız.

NovoRapid Flakon aşırı sıcaktan ve güneş ışığından korunmalıdır.

Son kullanma tarihiyle uyumlu olarak kullanınız.

Ambalajdaki son kullanma tarihinden sonra NOVORAPID'i kullanmayınız.

NovoRapid atık su yoluyla ya da evdeki atık maddelerle birlikte atılmamalıdır. Daha fazla kullanılmayacak ilaçların nasıl imha edilmesi gerektiğini eczacınıza sorunuz. Bu şekilde çevre korumasına yardımcı olabilirsiniz.

Ruhsat Sahibi:

Novo Nordisk Sağlık Ürünleri Tic. Ltd. Şti.

Nispetiye Cad. Akmerkez E3 Blok Kat 7 34335 Etiler - İstanbul Türkiye Tel: 0 212 385 40 40 Faks: 0 212 282 21 20

Üretici Firma:

Novo Nordisk A/S Novo Alle'

DK-2880 Bagsvaerd, Danimarka

NovoRapid ve NovoFine Novo Nordisk A/S Danimarka’nın sahip olduğu ticari markalardır.

1.BEŞERITIBBI URUNUN ADI

NovoRapid® Flakon 10 ml, 100 U/ml Flakon içinde enjeksiyonluk çözelti

2.KALITATIF VE KANTİTATIF BİLEŞİM

Etkin madde:

İnsülin aspart*.....................................................................................100 U/ml
*

Saccharomyces cerevisiaeYardımcı maddeler

Sodyum klorür.........................................................0.58 mg/ml
Disodyum fosfat dihidrat............................................. 1.25 mg/ml
Sodyum hidroksit.......................................................2.2 mg/ml
Yardımcı maddeler için, bkz.6.1

3.FARMASÖTIK FORM

Enjeksiyonluk çözelti Berrak, renksiz, sulu çözelti

4.KLINIK ÖZELLIKLER

4.1.Terapötik endikasyonlar

Diabetes mellitus hastalarının tedavisi

4.2.Pozoloji ve uygulama şekli

NovoRapid'in etki başlangıcı çözünür insan insülinine göre daha hızlıdır ve etki süresi daha kısadır. Etkisinin çabuk başlaması nedeniyle, NovoRapid genellikle yemekten hemen önce kullanılmalıdır. NovoRapid gerektiğinde yemekten hemen sonra da uygulanabilir.

Pozoloji:

NovoRapid'in dozu bireye özgüdür. Hastanın gereksinimlerine göre doktor tarafından belirlenir. Normal olarak günde en az bir kere verilen orta veya uzun etki süreli insülin ile kombine kullanılmalıdır.
Bireyin günlük insülin gereksinimi genellikle 0.5 ve 1.0 U/kg/gün arasındadır. Yemekle ilişkili bir tedavide bu gereksinimin %50-70'i NovoRapid ile karşılanırken kalan gereksinim orta veya uzun etkili insülinlerle karşılanabilir.

Uygulama şekli:

NovoRapid karın, uyluk, deltoid veya kalça bölgelerine deri altına enjekte edilerek kullanılır. Aynı bölge içinde olmak koşuluyla enjeksiyonlar farklı yerlere yapılmalıdır. Karın bölgesinden deri altına uygulandığında etki başlangıcı enjeksiyondan 10-20 dakika sonra başlayacaktır. Maksimum etki enjeksiyondan sonra 1-3 saat arasında görülür. Etki süresi 3-5 saattir. Bütün insülinlerde olduğu gibi etki süresi doza, enjeksiyon bölgesine, kan akımına, ısı değişikliklerine ve fizik aktivitenin derecesine bağlı olarak değişiklik gösterecektir. Bütün insülinlerde olduğu gibi karın bölgesinden yapılan deri altı enjeksiyonlarda emilim diğer bölgelerden daha hızlıdır. Bununla birlikte, çözünür insan insülini ile karşılaştırıldığında etkinin çabuk başlaması enjeksiyon bölgesinden bağımsız olarak sağlanır.
Gerekli durumlarda, NovoRapid sağlık çalışanları tarafından intravenöz yoldan da kullanılabilir (Bölüm 6.6 - Beşeri tıbbi üründen arta kalan maddelerin imhası ve diğer özel önlemler kısmına bakınız.).
NovoRapid, insülin infüzyonu için uygun pompa sistemlerinde, sürekli subkutan insülin infüzyonu (CSII) için kullanılabilir. CSII karın duvarına uygulanmalıdır. İnfüzyon bölgesi değiştirilmelidir.
NovoRapid, insülin infüzyon pompasında kullanıldığında diğer insülinlerle karıştırılmamalıdır.
CSII kullanan hastalar pompa sistemi ve pompa için doğru rezervuar ve kateter kullanımı konusunda detaylı olarak bilgilendirilmelidir (Bölüm 6.6'ya bakınız). İnfüzyon seti (kateter ve kanül), infüzyon seti ile sağlanan ürün bilgisinde tavsiye edildiği şekilde değiştirilmelidir.
CSII ile NovoRapid uygulayan hastalar, pompa sisteminde oluşacak bir aksaklık durumunda kullanmak üzere, alternatif bir insülin bulundurmalıdırlar.

Özel Popülasyonlara İlişkin Ek Bilgiler Böbrek/Karaciğer Yetmezliği

Böbrek veya karaciğer yetmezliği durumlarında hastanın insülin ihtiyacı azalabilir. Bu hastalarda, dikkatli kan glukoz takibinin yapılması ve insülin aspart dozunun ayarlanması önerilmektedir.

Pediyatrik Popülasyon

2 yaşın altındaki çocuklarda çalışma yapılmamıştır.
NovoRapid, çocuklarda hızlı etki başlangıcı istendiği durumlarda çözünür insan insülini yerine kullanılabilir (Bölüm 5.1 ve 5.2'ye bakınız.) Örneğin, yemekle ilişkili enjeksiyon zamanı gibi.

Geriyatrik Popülasyon

Yapılan bir çalışmada, yaşlı hastalarda, insülin aspart ve insan insülini arasında farmakodinamik özelliklerdeki farklılıklar, sağlıklı kişiler ve diyabetli daha genç bireyler ile uyumlu bulunmuştur. Çalışmada, güvenlilik ile ilgili bir konu açığa çıkmamıştır, ancak yaşlı hastalarda dikkatli glukoz takibi ve insülin aspart da dahil, insülinlerde bireysel doz ayarlaması gerekli olabilir.

4.3Kontrendikasyonlar

•Hipoglisemi
•İnsülin aspart veya yardımcı maddelerden herhangi birisine aşırı duyarlılık durumları

4.4Özel kullanım uyarıları ve önlemleri

Yetersiz dozlarda kullanımı veya tedaviye ara verilmesi, özellikle insüline bağımlı diyabetiklerde ölümcül potansiyele sahip hiperglisemi ve diyabetik ketoasidoza yol açabilir.
İntensif insülin tedavisi gibi tedavilerle kan glukoz kontrolü sağlanmış olan hastalarda hipogliseminin genel uyarıcı semptomlarında değişiklik olabileceğinden hastalar bu konuda bilgilendirilmelidir.
Hızlı etkili insülin analoglarının farmakodinamiğinin sonucu, eğer bir hipoglisemi meydana gelirse, bu olay çözünür insan insüliniyle karşılaştırıldığında enjeksiyondan sonra daha erken ortaya çıkar.
NovoRapid yemeklerle birlikte kullanılmalıdır. Bu nedenle gıda absorbsiyonunun gecikmesine neden olabilecek birlikte başka bir hastalık bulunması veya ilaç kullanılması durumunda ilacın etkisinin çabuk başlayacağı göz önünde bulundurulmalıdır.
Eşlik eden başka hastalık; özellikle enfeksiyon hastalıkları genellikle hastanın insülin gereksinimini artırır.
Hastalar değişik tipte insülinlere transfer edildiğinde, hipogliseminin erken uyarıcı semptomları önceki insülinle tecrübe edilene göre değişebilir veya daha az belirgin hale gelebilir.
Hastaların yeni bir çeşit veya marka insüline transfer edilmesi bir doktor denetiminde yapılmalıdır. Dozaj, marka, çeşit, tür (hayvan, insan, insan insülin analogu) ve/veya üretim metodundaki değişiklikler doz değişikliklerine neden olabilir. NovoRapid kullanan hastaların günlük enjeksiyon sayılarını artırmaları ya da daha önce kullandıkları insülin dozunda değişiklik yapmaları gerekebilir. Doz ayarlaması gerektiğinde, bu bazen ilk dozda bazen de ilk birkaç hafta veya ay içinde yapılabilir.
Diğer insülinlerde olduğu gibi, ağrı, kaşıntı, ürtiker, şişlik ve enflamasyonu içeren enjeksiyon bölgesi reaksiyonları görülebilir. Belirlenen enjeksiyon bölgesinde, enjeksiyon yerinin sürekli olarak değiştirilmesi bu reaksiyonların azalmasına ya da önlenmesine yardımcı olabilir. Reaksiyonlar genellikle birkaç günden birkaç haftaya kadar sürede düzelir. Nadir durumlarda, enjeksiyon bölgesi reaksiyonları NovoRapid kullanımına son vermeyi gerektirebilir.
Öğün atlanması veya planlanmamış ağır fizik egzersizler hipoglisemiye neden olabilir.
Hastaların aşırı fizik egzersiz yapmaları veya her zamanki diyetlerinde değişiklik yapmaları durumunda doz ayarlaması da gerekebilir. Yemekten hemen sonra yapılan egzersiz hipoglisemi riskini artırabilir.
Öğün ve insülin alım zamanı değişebileceğinden, farklı zaman dilimleri arasında seyahat etmeden önce hastalar, doktor tavsiyesine başvurmalıdır.
Sodyum: Bu tıbbi ürün her ml'sinde 1 mmol (23 mg)'dan daha az sodyum (0.58 mg/ml sodyum klorür, 1.25 mg/ml disodyum fosfat dihidrat ve yaklaşık 2.2 mg/ml sodyum hidroksit) ihtiva eder. Sodyuma bağlı herhangi bir olumsuz etki beklenmez.
NovoRapid metakrezol içermektedir ve nadiren alerjik reaksiyonlara neden olabilir.

4.5 Diğer tıbbi ürünler ile etkileşimler ve diğer etkileşim şekilleri

Bazı ilaçların glukoz metabolizması ile etkileşime girdiği bilinmektedir.
Aşağıdaki maddeler hastanın insülin ihtiyacını azaltabilir:
Oral hipoglisemik ajanlar (OHA), oktreotid, monoamin oksidaz inhibitörleri (MAOİ), non-selektif beta adrenerjik blokörler, anjiyotensin dönüştürücü enzim (ADE) inhibitörleri, salisilatlar, alkol, anabolik steroidler ve sulfonamidler.
Aşağıdaki maddeler hastanın insülin ihtiyacını artırabilir:
Oral kontraseptifler, tiyazidler, glukokortikoidler, tiroid hormonları, sempatomimetikler ve danazol.
Beta blokörler hipoglisemi semptomlarını maskeleyebilirler.
Alkol insülinin hipoglisemik etkisini artırıp, süresini uzatabilir.

Özel Popülasyonlara İlişkin Ek Bilgiler Böbrek / Karaciğer Yetmezliği

Kreatinin klerensi değerlerinin, insülin aspartın AUC, Cmax ve klerensi üzerinde görünür bir etkisinin olmadığı bulunmuştur. İnsülin aspartın, diyaliz tedavisi gerektiren böbrek yetmezliği olan hastalardaki farmakokinetiği araştırılmamıştır. İnsülin klerensi düşebileceğinden, bu hastalarda özel önlemler alınmalıdır. Ancak, diğer bütün insülinlerde olduğu gibi, özelikle diyaliz tedavisi alan hastalarda, insülin aspart bireysel gereksinimlere göre titre edilmelidir.
Karaciğer yetmezliği insülin aspartın farmakokinetik özelliklerini etkilememektedir ancak karaciğer yetmezliği olan bireylerde dikkatli glukoz takibi ve doz ayarlaması önerilmektedir.

Pediyatrik Popülasyon

İnsülin aspartın çocuklardaki farmakodinamik profili erişkinlerdekine benzerdir.

Geriyatrik Popülasyon

Yaşlı hastalarda, insülin aspart ve insan insülini arasında farmakodinamik özelliklerdeki farklılıklar, sağlıklı kişiler ve diyabetli daha genç bireyler ile uyumlu bulunmuştur.

4.6. Gebelik ve laktasyon

Genel Tavsiye

Gebelik kategorisi B'dir.

NovoRapid (insülin aspart) gebelikte kullanılabilir.

Çocuk Doğurma Potansiyeli Bulunan Kadınlar/Doğum Kontrolü (Kontrasepsiyon)

NovoRapid'in çocuk doğurma potansiyeli bulunan kadınlarda kullanıldığında üreme kapasitesini etkileyip etkilemediği bilinmemektedir.

Gebelik Dönemi

Randomize kontrollü iki klinik çalışmadan (insülin asparta maruz kalmış sırasıyla 157 ve 14 gebelik) elde edilen veriler, insan insülini ile karşılaştırıldığında insülin aspartın gebelik ya da fetüs/yeni doğanın sağlığı üzerinde herhangi bir advers etkisinin olmadığını göstermiştir. (Bölüm 5.1. Farmakodinamik özellikler kısmına bakınız.)
Diyabetli gebe kadınların (tip 1 diyabet, tip 2 diyabet ya da gestasyonel diyabet) gebelikleri süresince ve gebelik sonlandıktan sonra yoğun şekilde kontrolü ve takip edilmesi önerilmektedir. İnsülin gereksinimi genellikle gebeliğin ilk trimesterinde azalmakta ve ikinci ve üçüncü trimesterde giderek artmaktadır. Doğum sonrasında, insülin ihtiyacı hızla gebelik öncesi seviyesine döner.

Laktasyon Dönemi

Laktasyon döneminde NovoRapid tedavisinde herhangi bir kısıtlama yoktur.
Emziren annelerin insülin kullanmasının bebek için hiçbir riski yoktur. Bununla birlikte
NovoRapid dozunun ayarlanması gerekebilir.

Üreme Yeteneği (Fertilite)

NovoRapid ile tavşanlar ve sıçanlarda regüler insan insülini ile karşılaştırmalı üreme ve teratojenite çalışmaları yapılmıştır. Bu çalışmalarda, insülin aspart çiftleşme öncesinde, çiftleşme sırasında ve gebelik boyunca dişi sıçanlara, organogenez sırasında tavşanlara verilmiştir. Deri altına verilen insülin aspartın etkisi deri altı (subkütan) regüler insan insülini ile gözlenenden farklı olmamıştır.

4.7Araç ve makine kullanımı üzerindeki etkiler

Hastanın konsantre olma ve reaksiyon gösterme becerisi hipoglisemiye bağlı olarak bozulabilir. Bu durum bu becerilerin özel önem gösterdiği koşullarda risk oluşturabilir (örn. araba sürme veya makine kullanma).
Hastalar araba sürme esnasında hipoglisemiye girmemeleri için gerekli önlemleri almaları konusunda uyarılmalıdır. Bu durum özellikle hipogliseminin uyarıcı semptomlarını az olarak farkeden veya hiç farketmeyen kişiler için ya da sık sık hipoglisemi atağı geçiren hastalar için önemlidir. Bu durumlarda araba kullanımı önerilmeyebilir.

4.8istenmeyen etkiler

NovoRapid kullanan hastalarda gözlenen advers ilaç reaksiyonları çoğunlukla doza bağlıdır ve insülinin farmakolojik etkileri nedeniyle gözlenir. Diğer insülinlerde olduğu gibi, hipoglisemi, en sık rastlanan bir istenmeyen etkidir. İnsülin ihtiyacına göre insülin dozu çok yüksekse oluşabilir. Şiddetli hipoglisemi, bilinç kaybı ve/veya konvülziyona neden olabilir ve beyin fonksiyonlarında geçici ya da kalıcı hasarla, hatta ölümle bile sonuçlanabilir.
Klinik çalışmalarda ve pazarlama sırasındaki kullanımında hasta popülasyonu ve doza göre sıklık değişmektedir ve bu yüzden spesifik bir sıklık söylenememektedir. Klinik çalışmalar sırasında insülin aspart ile tedavi edilen hastalarla insan insülini ile tedavi edilenler karşılaştırıldığında hipogliseminin genel oranları arasında bir fark yoktur.
Klinik çalışmalarda görülen ve insülin asparta bağlı olarak değerlendirilen advers ilaç reaksiyonları aşağıda sıralanmıştır. Sıklıklar, yaygın olmayan (>1/1000, <1/100) ve seyrek (>1/10000, <1/1000) olarak tanımlanmıştır. İzole spontan vakalar çok seyrek olarak (<1/10000) sunulmuştur.
Her bir sıklık gruplandırmasında istenmeyen etkiler azalan önem sırasına göre verilmiştir.

İmmün sistem bozuklukları

Yaygın olmayan - Ürtiker, döküntü, erupsiyonlar
Çok seyrek - Anafilaktik reaksiyonlar
Yaygın aşırı duyarlılığın semptomları; yaygın deri döküntüsü, kaşıntı, terleme, gastrointestinal bozukluk, anjiyonörotik ödem, solumada zorluk, çarpıntı, kan basıncında düşme olabilir. Yaygın aşırı duyarlılık reaksiyonları potansiyel olarak yaşamı tehdit edicidir.

Sinir sistemi bozuklukları

Seyrek- Periferal nöropati
Kan glukoz kontrolündeki hızlı iyileşme, genellikle geri dönüşümlü olan akut ağrılı nöropati adı verilen duruma neden olabilir.

Göz bozuklukları

Yaygın olmayan - Kırılma bozuklukları
Kırılma anomalileri insülin tedavisinin başlaması ile oluşabilir. Bu semptomlar genellikle geçici özelliktedir.
Yaygın olmayan - Diyabetik retinopati
Uzun dönem iyi glisemik kontrol diyabetik retinopati gelişim riskini azaltır. Ancak, glisemik kontroldeki ani iyileşmeye yol açan, insülin tedavisinin intensifikasyonu, diyabetik retinopatide geçici kötüleşmeye neden olabilir.

Deri ve deri altı dokusu bozuklukları

Yaygın olmayan - Lipodistrofi
Aynı bölge içinde enjeksiyonların farklı yerlere yapılmamasına bağlı olarak enjeksiyon bölgesinde lipodistrofi oluşabilir.
Yaygın olmayan - Lokal aşırı duyarlılık
İnsülin tedavisi sırasında, lokal aşırı duyarlılık reaksiyonları (enjeksiyon bölgesinde kızarıklık, şişme, kaşıntı) oluşabilir. Bu reaksiyonlar genellikle geçicidir ve normalde, tedavi devam ederken kaybolur.

Genel rahatsızlıklar ve uygulama bölgesi reaksiyonları

Seyrek - Ödem
Ödem, insülin tedavisinin başlaması ile oluşabilir. Bu semptomlar, genellikle geçicidir.

4.9. Doz aşımı ve tedavisi

İnsülin için spesifik olarak bir doz aşımı tanımlanamaz, ancak, hastanın ihtiyacına göre çok yüksek dozlarda verilirse birbirini takip eden evreler sonucunda hipoglisemi gelişebilir:
•Hafif hipoglisemi atakları oral yoldan glukoz veya şekerli gıdalar alınarak tedavi edilebilir. Bu nedenle diyabetli hastaların beraberlerinde sürekli şekerli gıdalar bulundurmaları önerilmektedir.
•Hastanın bilincini kaybettiği şiddetli hipoglisemi atakları eğitimli bir kişi tarafından kas içi veya deri altı (0.5 - 1 mg) glukagon veya profesyonel sağlık çalışanı tarafından damar içi yoluyla glukoz enjekte edilerek tedavi edilebilir. Glukagon enjeksiyonuna 10 -15 dakika içinde yanıt alınmazsa, damar içine glukoz da verilmelidir. Hipoglisemik atağın tekrarının önlenmesi amacıyla hastanın bilinci yerine geldiğinde oral yolla karbonhidrat uygulanması önerilir.

5. FARMAKOLOJİK ÖZELLİKLER 5.1. Farmakodinamik özellikler

Farmakoterapötik grup: Enjeksiyon için insülin ve analog, hızlı etkili insülin analoğu, ATC kodu A10AB05.
İnsülinin kan şekerini düşürücü etkisi, kas ve yağ hücrelerindeki insülin reseptörlerine bağlanarak glukozun hücre içine girişini kolaylaştıracak molekülleri harekete geçirdiğinde ve eş zamanlı olarak karaciğerden glukoz açığa çıkmasını da inhibe ettiğinde oluşur.
Çözünür insan insülini ile karşılaştırıldığında NovoRapid'in etkisi daha hızlı başlamaktadır, yemekten sonraki ilk dört saat değerlendirildiğinde daha düşük glukoz konsantrasyonu sağladığı belirlenmiştir. Cilt altı enjeksiyondan sonra çözünür insan insülini ile karşılaştınidığında NovoRapid'in etki süresi daha kısadır.
Şekil 1: Tip 1 diyabetli hastalarda yemekten hemen önce uygulanan tek doz NovoRapid'den sonra elde edilen kan glukoz konsantrasyonu (düz çizgi) ile yemekten 30 dakika önce uygulanan çözünür insan insülini ile elde edilen kan glukoz konsantrasyonu (noktalı çizgi).
NovoRapid'in deri altı enjeksiyonunu takiben yaklaşık olarak etki başlangıcı 10-20 dakikadır. Maksimum etki enjeksiyondan sonra 1-3 saat içinde elde edilir. Etki süresi 3-5 saat'tir.

Erişkinler.Tip

1 diyabetli hastalarda yapılan klinik çalışmalarda çözünür insan insülini ile karşılaştırıldığında NovoRapid ile elde edilen öğün sonrası kan glukoz düzeyleri daha düşük bulunmuştur (Şekil 1). Sırasıyla 1070 ve 884 hastadan oluşan iki adet uzun dönem çalışmada, NovoRapid insan insülini ile karşılaştırıldığında glikozile hemoglobin düzeylerini %0.12 [%95 C.I. 0.03; 022] ve %0.15 [%95 C.I. 0.05; 0.26] oranında azaltmıştır.

Geriyatrik Popülasyon

Tip 2 diyabetli yaşlı hastalarda (65-83 yaş arası; ortalama 70 yaşında 19 hasta), insülin aspart ve çözünür insan insülininin karşılaştırıldığı randomize, çift kör, çaprazlama bir farmakokinetik/farmakodinamik çalışması gerçekleştirilmiştir. Yaşlı hastalarda, insülin aspart ve insan insülini arasındaki farmakodinamik özelliklerdeki rölatif farklılıklar, sağlıklı kişiler ve diyabetli daha genç bireyler ile uyumlu bulunmuştur. Çalışmada, güvenlilik ile ilgili bir konu açığa çıkmamıştır ancak yaşlı hastalarda dikkatli glukoz takibi ve insülin aspart da dahil olmak üzere, insülinlerin dozlarında bireysel ayarlama yapmak gerekli olabilir.

Çocuklar ve adolesanlar.

Küçük çocuklarda (12 hafta boyunca çalışmaya katılan 2 yaştan 6 yaşın altına kadar olan -dördü 4 yaşın altında- 20 hasta) öğünlerden önce alınan çözünür insan insülini ile öğünlerden sonra alınan insülin aspartın karşılaştırıldığı bir klinik çalışma yapılmıştır. Ayrıca çocuklarda (6-12 yaş) ve adolesanlarda (13-17 yaş) tek doz farmakokinetik/farmakodinami çalışması yapılmıştır. İnsülin aspartın çocuklardaki farmakodinamik profili erişkinlerdekine benzerdir.
Tip 1 diyabetli hastalarda yapılmış klinik çalışmalarda insülin aspartın çözünür insan insülinine göre noktürnal hipoglisemi riskini azalttığı gösterilmiştir. Gün içindeki hipoglisemi belirgin olarak artmamıştır.

Gebelik.

Tip 1 diyabetli gebe kadınların (322 gebelik-insülin aspart:157; insan insülini:165) tedavisinde insülin aspart ve insan insülininin güvenilirlik ve etkinliğini karşılaştıran bir klinik çalışma, insülin aspartın gebelik ya da fetüs/yenidoğanın sağlığı üzerinde bir advers etkisinin olmadığını göstermiştir.
Buna ek olarak, insülin aspart ya da insan insülinine randomize edilen 27 gestasyonel diyabetli kadının (insülin aspart: 14; insan insülini: 13) katıldığı bir klinik çalışmadan elde edilen veriler de tedaviler arasında benzer güvenilirlik profili göstermiştir.
Molar bazda insülin aspart çözünür insan insülinine eşdeğer etkinliktedir.

5.2. Farmakokinetik özellikler

Genel Özellikler

NovoRapid'de B28 pozisyonundaki aspartik asit ile prolin amino asidinin yer değiştirmesi çözünür insan insülininde gözlenen hekzamer oluşumuna eğilimi azaltmaktadır. Bu nedenle, NovoRapid çözünür insan insülinine göre deri altı dokudan daha hızlı emilir.

Emilim:

Maksimum konsantrasyona erişmek için gereken süre çözünür insan insülininin, yaklaşık, yarısı kadardır. Tip 1 diyabetli hastalarda 0.15 U/kg dozunda cilt altı uygulamadan 40 dakika (interkuartel aralık: 30-40) sonra 492±256 pmol/L'lik ortalama maksimum plazma konsantrasyonuna erişilir. İnsülin konsantrasyonları enjeksiyondan yaklaşık 4 -6 saat sonra başlangıç değerine döner. Tip 2 diyabetik hastalarda daha düşük Cmax (352±240 pmol/L) ve daha geç tmax (60 (interkuartel aralık: 50-90) dakika) olacak şekilde emilim oranı biraz daha yavaştır. Zaman içinde maksimum konsantrasyondaki bireylerin kendi içindeki değişkenlik NovoRapid'de çözünür insan insülininden belirgin olarak daha az iken, Cma_x'daki bireylerin kendi içindeki değişkenlikler NovoRapid'de daha fazladır.

Dağılım:

İnsülin aspart regüler insan insülinine benzer biçimde plazma proteinlerine düşük oranda; %0-9, bağlanır.

Biyotransformasyon:

İnsanlarda insülin aspartın metabolizması ile ilgili yayınlanmış veri yoktur. İnsülin aspart insan insülinindekine çok benzer amino asit sırasına sahip olduğundan, benzer yolla parçalanarak metabolize edildiği varsayılmaktadır.

Eliminasyon:

Sağlıklı erkek gönüllülerde (24 kişi) subkütan uygulanmasından sonra insülin aspart regüler insan insülininden daha hızlı elimine edilmiştir. Regüler insan insülini için 141 dakika olan ortalama yarılanma ömrü insülin aspart için 81 dakikadır.

Pediyatrik Popülasyon

NovoRapid'in farmakokinetik ve farmakodinamik özellikleri Tip 1 diyabetli çocuklarda (612 yaş) ve adolesanlarda (13-17 yaş) araştırılmıştır. İnsülin aspart her iki yaş grubunda da, erişkinlerdekine benzer tma_x ile hızla absorbe olmuştur. Bununla birlikte, Cma_x yaş grupları arasında değişiklik göstererek NovoRapid'in kişisel titrasyonunun önemini vurgulamaktadır.

Geriyatrik Popülasyon

Tip 2 diyabetli yaşlı hastalarda (65-83 yaş arası; ortalama 70 yaş), insülin aspart ve çözünür insan insülini arasındaki farmakokinetik özelliklerdeki rölatif farklılıklar, sağlıklı bireyler ve daha genç diyabetli bireylerdekine benzerdir. Yani insülin aspart ile Cmax, belirgin olarak daha erken ve daha yüksektir. Tip 2 diyabetli yaşlı bireylerde, tip 2 diyabetli daha genç bireylerde olduğu gibi, insülin aspartın tma_x'ı, insan insülinine göre belirgin olarak daha erken olmakla birlikte, hafifçe geç ortaya çıkabilir.

Karaciğer Yetmezliği:

Child-Pugh skorlaması ile karaciğer fonksiyonu, normal ile ciddi derecede bozuk aralığında olan 24 hastada, insülin aspartın tek doz farmakokinetik çalışması gerçekleştirilmiştir. Child-Pugh skorunun, insülin aspartın AUC, Cmax ve klerensi üzerinde görünür bir etkisinin olmadığı bulunmuştur. Dolayısıyla, karaciğer yetmezliği insülin aspartın farmakokinetik özelliklerini etkilememektedir ancak karaciğer yetmezliği olan bireylerde dikkatli glukoz takibi ve doz ayarlaması önerilmektedir.

Böbrek Yetmezliği:

Böbrek fonksiyonu normal ile ciddi derecede bozuk aralığında olan 18 hastada, insülin aspartın tek doz farmakokinetik çalışması gerçekleştirilmiştir. Kreatinin klerensi değerlerinin, insülin aspartın AUC, Cmax ve klerensi üzerinde görünür bir etkisinin olmadığı bulunmuştur. İnsülin aspartın, diyaliz tedavisi gerektiren böbrek yetmezliği olan hastalardaki farmakokinetiği araştırılmamıştır. İnsülin klerensi düşebileceğinden, bu hastalarda özel önlemler alınmalıdır. Ancak, diğer bütün insülinlerde olduğu gibi, özelikle diyaliz tedavisi alan hastalarda, insülin aspart her zaman bireysel gereksinimlere göre titre edilmelidir.

5.3 Klinik öncesi güvenlilik verileri

Güvenlilik farmakolojisi, tekrarlayan doz toksisitesi, genotoksisite ve üreme toksisitesi ile ilgili yapılan konvansiyonel çalışmalardan elde edilen klinik olmayan veriler, insanlar için özel bir tehlike göstermemiştir.
İnsülin ve IGF-I reseptör bölgelerine bağlanma ve hücre büyümesi üzerine olan etkileri de dahil olmak üzere

in vitro

testlerde insülin aspart insan insülinine benzer bir şekilde davranış göstermiştir. Çalışmalarda, aynı zamanda, insülin aspartın insülin reseptörüne bağlanmasındaki ayrılığın insan insülinine eşdeğer olduğu gösterilmiştir.

6. FARMASÖTIK ÖZELLİKLER 6.1. Yardımcı maddelerin listesi -

Gliserol Fenol
Metakrezol Çinko klorür Disodyum fosfat dihidrat Sodyum klorür
Hidroklorik asit (pH ayarı için) Sodyum hidroksit (pH ayarı için) Enjeksiyonluk su

6.2Geçimsizlikler

İnsülin'e başka ilaçlar örneğin; tiyol veya sülfit içeren ilaçlar eklendiğinde insülin parçalanabilir.

6.3Raf ömrü

30 ay.
Kullanılmakta olan flakonun raf ömrü 4 haftadır.

6.4Saklamaya yönelik özel tedbirler

İnsülin preparatları buzdolabında, 2-8°C'de dondurucu kısmın uzağında saklanmalıdır. Dondurulmamalıdır. Işıktan korumak için, flakon, kartonunda saklanmalıdır. Kullanılmaya başlanmış veya yedek olarak taşınan NovoRapid flakonlar buzdolabında saklanmamalıdır. 30°C'nin altındaki oda sıcaklığında saklanmalıdır.

6.5Ambalajın niteliği ve içeriği

10 ml solüsyon içeren, koruyucu dirence dayanıklı plastik kapak ve disk (bromobutil/poliisopren kauçuk) ile kapatılmış cam flakon (Tip 1).
Karton bir kutuda 1 adet flakon bulunmaktadır.

6.6 Beşeri tıbbi üründen arta kalan maddelerin imhası ve diğer özel önlemler

NovoRapid Flakon uygun ünite göstergesi olan insülin enjektörüyle kullanım içindir.
NovoRapid bölüm 4.2'de anlatıldığı gibi infüzyon pompa sistemlerinde (CSII) kullanılabilir. İç yüzeyleri polietilen veya poliolefin gibi maddelerden yapılmış kataterler değerlendirilmiş ve pompa kullanımı ile uyumlu bulunmuştur.
İntravenöz kullanım için, polipropilen infüzyon torbaları kullanılarak %0.9 sodyum klorür, %5 dekstroz veya 40 mmol/l potasyum klorür içeren %10 dekstroz infüzyon sıvıları içinde, 0.05 U/ml'den 1.0 U/ml'ye kadar konsantrasyonlardaki NovoRapid 100 U/ml'li infüzyon sistemleri oda sıcaklığında 24 saat stabildir.
Belli bir zaman stabil kalmasına rağmen, belli bir miktar başlangıçta insülin infüzyon torbasının materyali ile adsorbe edilecektir. İnsülin infüzyonu sırasında kan glukozunun izlenmesi gereklidir.
Berrak ve renksiz görülmeyen NovoRapid kullanılmamalıdır.
Kullanılmamış olan ürünler ya da atık materyaller "Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği" ve "Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmelik" lerine uygun olarak imha edilmelidir.

7.RUHSAT SAHİBİ

Novo Nordisk Sağlık Ürünleri Tic. Ltd. Şti. Nispetiye Cad. Akmerkez E3 Blok Kat 7 34335 Etiler - İstanbul Türkiye Tel: 0 212 385 40 40 Fax: 0 212 282 21 20

8.RUHSAT NUMARASI

Ruhsat no: 111/ 80

9.İLK RUHSAT TARİHİ/RUHSAT YENİLEME TARİHİ

Ruhsat tarihi: 04.02.2002 Ruhsat yenileme tarihi: 25.12.2006

10.KÜB'ÜN YENİLENME TARİHİ

25.07.2007

KULLANMA TALİMATI

NovoRapid® Flakon 10 ml, 100 U/ml Enjeksiyonluk çözelti içeren flakon Deri altına uygulanır.

•Etkin madde:İnsülin aspart, rDNA. Saccharomyces cerevisiae kullanılarak
rekombinant DNA teknolojisi ile üretilmiştir. 1 ml'si 100 U (3.5 mg) insülin aspart içerir. Bir flakon 1000 U'ye eşdeğer 10 ml içermektedir. 1 ünite insülin aspart 6 nmol,
0.035 mg tuzsuz anhidr insülin aspart'a eşdeğerdir.

•Yardımcı maddeler:Gliserol, fenol, metakrezol, çinko klorür, disodyum fosfat dihidrat, sodyum klorür, hidroklorik asit, sodyum hidroksit ve enjeksiyonluk sudur.

Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.

•

Bu kullanma talimatını saklayınız. Daha sonra tekrar okumaya ihtiyaç duyabilirsiniz.

• Eğer ilave sorularınız olursa, lütfen doktorunuza veya eczacınıza danışınız.

• Bu ilaç kişisel olarak sizin için reçete edilmiştir, başkalarına vermeyiniz.

• Bu ilacın kullanımı sırasında, doktora veya hastaneye gittiğinizde bu ilacı

kullandığınızı doktorunuza söyleyiniz.

• Bu talimatta yazılanlara aynen uyunuz. İlaç hakkında size önerilen dozun dışındayüksek veya düşükdoz kullanmayınız.

Bu kullanma talimatında:

1.NovoRapid Flakon Nedir ve Ne İçin Kullanılır?

2.NovoRapid Flakon'u Kullanmadan Önce Dikkat Edilmesi Gerekenler

3.NovoRapid Flakon Nasıl Kullanılır?

4.Olası Yan Etkiler Nelerdir?

5.NovoRapidFlakon'un SaklanmasıBaşlıkları yer almaktadır

1. NovoRapid Flakon Nedir ve Ne İçin Kullanılır?

NovoRapid, diyabetin (şeker hastalığının) tedavisinde kullanılan bir insülin analoğudur.

İnsülin enjektörüne doldurmak için 10 ml'lik flakonlar halinde bulunur.
NovoRapid, erişkinlerde ve 2 yaş ve üzerindeki çocuklarda kullanılabilen hızlı etkili bir insülin analoğudur. İlacı aldıktan 10-20 dakika sonrasında kan şekerinizi düşürmeye başlar, maksimum etkisini 1-3 saat içinde gösterir ve etkisi 3 ile 5 saat kadar sürer. Bu kısa ekisinden dolayı NovoRapid normalde, orta ya da uzun etkili insülin preparatları ile birlikte kullanılmalıdır.

2. NovoRapid Flakon'u Kullanmadan Önce Dikkat Edilmesi Gerekenler

NovoRapid'i aşağıdaki durumlarda KULLANMAYINIZ

• Eğer insülin aspart, metakrezol veya NovoRapid içinde bulunan herhangi bir maddeye karşı

alerjiniz (aşırı duyarlılığınız) varsa.

NovoRapid'in içinde bulunan yardımcı maddeler için yardımcı maddeler bölümüne, alerji belirtilerini öğrenmek için 4. Olası Yan Etkiler Nelerdir?'e bakınız.

•Eğer kan şekerinizin çok düştüğünü (hipoglisemi) hissediyorsanız

.
Hipoglisemi hakkında daha detaylı bilgi için 4. Olası Yan Etkiler Nelerdir?'e bakınız.

NovoRapid'i aşağıdaki durumlarda DİKKATLİ KULLANINIZ

• Eğer böbrek veya karaciğer ile ilgili bir

probleminiz varsa,

doktorunuz insülin dozunuzu değiştirebilir.

•Eğer alkol alıyorsanız (bira, şarap vb);

kan şekeri düşmesi (hipoglisemi) belirtilerine dikkat ediniz ve alkolü aç karnına almayınız.
• Eğer her zamankinden fazla

egzersiz yaparsanız

veya her zamanki diyetinizde bir değişiklik yapmak isterseniz.

•Eğer hastaysanız;

insülin almaya devam ediniz. Ancak hastalık esnasında insülin ihtiyacınız değişebilir.

•Eğer enfeksiyonunuz, ateşiniz varsa ya da ameliyat olmuş iseniz,

her zamankinden daha fazla insüline ihtiyacınız olabilir.

•Eğer ishal, kusma varsa veya her zamankinden daha az yemek yiyorsanız

her
zamankinden daha az insüline ihtiyaç duyabilirsiniz.

•Eğer yurtdışına seyahat edecekseniz;

ülkeler arasındaki saat farkı nedeniyle, insülin ihtiyacınız ve enjeksiyon zamanlarınız değişebilir. Seyahat öncesinde doktorunuza danışınız.
Bu uyarılar geçmisteki herhangi bir dönemde dahi olsa sizin için geçerliyse lütfen doktorunuza
danışın.

NovoRapid Flakon'un yiyecek ve içecek ile kullanılması

Etkisinin çabuk başlaması nedeniyle, NovoRapid'i genellikle yemekten hemen önce kullanınız.
NovoRapid'i gerektiğinde yemekten hemen sonra da uygulayabilirsiniz.

Hamilelik

•

İlacı kullanmadan önce doktorunuza veya eczacınıza danışınız.

•

NovoRapid hamilelik sırasında kullanılabilir. İnsülin dozunuzun hamilelik sırasında ve doğumdan sonra ayarlanması gerekebilir. Diyabetinizin dikkatli bir şekilde kontrolü ve hipoglisemiden korunmanız bebeğinizin sağlığı için de çok önemlidir.
•

Tedaviniz sırasında hamile olduğunuzu fark ederseniz hemen doktorunuza danışınız.

Emzirme

• İlacı kullanmadan önce doktorunuza veya eczacınıza danışınız.

•

Emzirme döneminde NovoRapid tedavisinde herhangi bir kısıtlama yoktur.
Emziren annelerin insülin kullanmasının bebek için hiçbir riski yoktur. Bununla birlikte NovoRapid dozunun ayarlanması gerekebilir

Araç ve makine kullanımı

Araç ve makine kullanıyorsanız

; kan şekeri düşmesi (hipoglisemi) sırasında, işe yoğunlaşma ve tepki verme yeteneğiniz azalabilir. Lütfen kendinizi ve başkalarını riske atabileceğiniz için bu ihtimali her zaman aklınızda tutunuz (örneğin araç ve makine kullanma). Kan şekerinizin düştüğünü hissederseniz hiçbir zaman araç veya makine kullanmayınız. Çok sık kan şekeri düşmesi (hipoglisemi) yaşıyorsanız veya kan şekeri düşmesini (hipoglisemi) fark etmekte güçlük çekiyorsanız doktorunuzdan araç veya makine kullanıp kullanamayacağınız konusununda bilgi alınız.
NovoRapid, hızlı etki başlangıcına sahiptir, dolayısıyla kan şekeri düşmesini (hipoglisemiyi),
çözünür insan insülinine göre enjeksiyondan sonra daha erken yaşayabilirsiniz.
2 yaşın altındaki çocuklarda NovoRapid ile klinik deneyim yoktur.
NovoRapid, çocuklarda hızlı etki başlangıcı daha iyi olacağı düşünüldüğü durumlarda çözünür insan insülini yerine kullanılabilir. Örneğin, yemekle ilişkili enjeksiyonun zamanı ile ilgili zorluklar gibi.

NovoRapid'in içeriğinde bulunan bazı yardımcı maddeler hakkında önemli bilgiler

NovoRapid metakrezol içermektedir ve nadiren alerjik reaksiyonlara neden olabilir. NovoRapid pH ayarlayıcısı olarak hidroklorik asit ve sodyum hidroksit içerir.
Bu tıbbi ürün her ml'sinde 1 mmol (23 mg)'dan daha az sodyum (0.58 mg/ml sodyum klorür, 1.25 mg/ml disodyum fosfat dihitrat ve 2.2 mg/ml sodyum hidroksit) ihtiva eder. Sodyuma bağlı herhangi bir olumsuz etki beklenmez.

Diğer ilaçlar ile birlikte kullanımı

Pek çok ilaç glukozun vücunuzdaki durumunu etkiler ve bu da insülin dozunu etkileyebilir. Aşağıda insülin tedavinizi etkileyebilecek en yaygın kullanılan ilaçların listesi yer almaktadır.
Ayrıca eğer aşağıdaki ilaçlar arasında kullandıklarınız bulunuyorsa

insülin gereksinimiz değişebilir

:
Oral antidiyabetik ilaçlar, monoamin oksidaz (MAO) inhibitörleri, beta blokör ajanlar, anjiyotensin dönüştürücü enzim (ADE) inhibitörleri, salisilatlar, anabolik steroidler ve glukokortikoidler (topikal kullanılanlar hariç) oral kontraseptifler, tiyazidler, tiroid hormonları, sempatomimetikler, danazol, oktreotid ve sülfonamidler.
Beta blokörler hipoglisemi semptomlarını maskeleyebilirler.
Alkol insülinin hipoglisemik etkisini artırıp, süresini uzatabilir.
Eğer reçeteli ya da reçetesiz herhangi bir ilacı şu anda kullanıyorsanız veya son zamanlarda kullandınızsa lütfen doktorunuza veya eczacınıza bunlar hakkında bilgi veriniz.

3. NovoRapid Flakon Nasıl Kullanılır?

Uygun kullanım ve doz/uygulama sıklığı için talimatlar:

İnsülin ihtiyacınız için doktorunuz ile görüşünüz ve tavsiyelerine mutlaka uyunuz. Bu kullanma talimatı ilaca ait genel bilgileri içermektedir.
Eğer doktorunuz insülininizi bir çeşitten diğerine değiştirdiyse, doktorunuz tarafından doz ayarlamasının yapılması gerekebilir.
Hipoglisemiden kaçınmak için, enjeksiyonun 10 dakikası içinde yemeğinizi yemeli ya da karbonhidrat içeren bir yiyecek atıştırmalısınız. NovoRapid gerektiğinde yemekten önce kullanmak yerine yemekten hemen sonra da kullanılabilir.
Kan glukozunuzu düzenli olarak ölçmeniz önerilmektedir.

NovoRapid'i kullanmadan önce:

• Doğru insülini kullandığınızdan emin olmak için

etiketini kontrol ediniz.

•Koruyucu kapağını çıkarınız.

• Lastik membranı alkollü pamuk ile

dezenfekte ediniz.

NovoRapid aşağıdaki durumlarda kullanılmamalıdır:

•Koruyucu kapak gevşekse veya kayıpsa.

Her flakonun koruyucu dirence dayanıklı plastik kapağı vardır. Flakonu aldığınızda bu kapak iyi durumda değilse, flakonu aldığınız yere geri götürünüz.

•Doğru şekilde saklanmamışsa

veya dondurulmuşsa. (bakınız bölüm 5 NovoRapid Flakon'un Saklanması)

•insülin berrak ve renksiz görünmüyorsa

NovoRapid deri altına enjeksiyon

ya da pompa sisteminde sürekli infüzyon içindir. NovoRapid ayrıca sağlık meslek mensubları tarafından doktorun yakın gözetiminde damar içine (intravenöz) de uygulanabilir.
Enjeksiyon bölgesinde şişlik oluşumundan (bakınız bölüm 4 Olası Yan Etkiler Nelerdir?) kaçınmak için,

enjeksiyon yerini sürekli değiştiriniz.

Enjeksiyon için en iyi bölgeler: Karnınızın ön kısmı, kalçalarınız, uyluğunuz veya üst kolunuzun ön kısımlarıdır. Karın çevrenize yakın yere enjeksiyon yaparsanız, insülininiz daha çabuk etki gösterir.

Nasıl alınır?

Tek çeşit insülin kullanıyorsanız

1. Enjektöre kullanılacak insülin miktarı kadar hava çekiniz. Havayı flakonun içine enjekte ediniz.
2. Enjektör ve şişeyi baş aşağı çeviriniz ve doğru miktarda insülini enjektöre çekiniz. İğneyi şişeden çıkarınız. Daha sonra enjektördeki havayı dışarı çıkarınız ve dozun doğruluğunu kontrol ediniz.

iki çeşit insülini karıştırmanız gerekiyorsa

1. Kullanmadan önce, uzun etkili (bulanık) insülini iki elinizin arasında, eşit olarak beyaz ve bulanık görününceye kadar yuvarlayınız.
2. Enjektöre, uzun etkili insülin dozu kadar hava çekiniz. Havayı flakonun içine enjekte ediniz ve enjektörü çıkarınız.
3. Enjektöre NovoRapid dozu kadar hava çekiniz. Havayı NovoRapid içeren flakona enjekte ediniz. Daha sonra flakon ve enjektörü baş aşağı çeviriniz ve reçetelenen miktarda NovoRapid'i enjektöre çekiniz. Enjektördeki havayı dışarı çıkarınız ve dozun doğruluğunu kontrol ediniz.
4. Enjektörü uzun etkili insülin flakonuna sokunuz, flakon ve enjektörü baş aşağı çeviriniz ve size reçete edilen dozu çekiniz. Enjektördeki havayı dışarı çıkarınız ve dozun doğruluğunu kontrol ediniz. Karışımı hemen enjekte ediniz.
5. NovoRapid ve uzun etkili insülini her zaman aynı sıra ile karıştırınız.

NovoRapid Flakon nasıl enjekte edilmeli?

• Derinizi iki parmağınız arasında sıkıştırınız, iğneyi sıkıştırdığınız deriye sokunuz ve insülini deri altına enjekte ediniz.
• Bütün insülini enjekte ettiğinize emin olmak için, iğneyi en az 6 saniye derinizin altında tutunuz.

Pompa sisteminde infüzyon şeklinde kullanımı için:

NovoRapid pompada kullanıldığında başka bir insülin ile asla karıştırmayınız.
NovoRapid'in pompa siteminde kullanımı ile ilgili olarak doktorunuzun talimat ve önerilerine uyunuz. NovoRapid'i pompa sisteminde kullanmadan önce, kapsamlı bir kullanım talimatı ve gelişebilecek hastalık, çok yüksek ya da çok düşük kan şekeri durumlarında veya pompa sistemi çalışmadığında neler yapacağınız konusundaki bilgileri almalısınız.

•iğneyi batırmadan önce,

ellerinizi ve iğneyi batıracağınız yeri, infüzyon bölgesinde enfeksiyon oluşumunu engellemek için su ve sabun ile yıkayınız.

•Yeni rezervuar doldurduğunuzda,

enjektör ya da tüpte büyük bir hava kabarcığı bırakmadığınıza emin olunuz.

•Infüzyon seti (tüp ve iğne) değişimini,

infüzyon seti ile birlikte sağlanan ürün bilgisindeki talimatlara göre yapınız.
İnsülin infüzyonundan fayda sağlayabilmek için ve insülin pompasındaki olası fonksiyon bozukluğunu farkedebilmek için, kan glukozunuzu düzenli olarak ölçmeniz önerilmektedir.

Eğer insülin pompa sistemi bozulursa:

Pompa sisteminin bozulduğu durumlarda kullanmanız için yanınızda her zaman deri altı enjeksiyonu için alternatif insülin bulundurunuz.

Değişik yaş grupları: Çocuklarda kullanımı

NovoRapid 2 yaş ve üzerindeki çocuklarda kullanılabilen hızlı etkili bir insülin analoğudur. 2 yaşın altındaki çocuklarda NovoRapid ile klinik deneyim yoktur.

Yaşlılarda kullanımı

Yaşlı hastalarda dikkatli glukoz takibi ve insülin aspart da dahil, insülinlerde bireysel doz ayarlaması gerekli olabilir.

Özel kullanım durumları

Böbrek/karaciğer yetmezliği olan hastalarda kullanımı

Diğer bütün insülinlerde olduğu gibi, özelikle diyaliz tedavisi alan hastalarda, insülin aspart bireysel gereksinimlere göre titre edilmelidir.
Karaciğer yetmezliği olan bireylerde dikkatli glukoz takibi ve doz ayarlaması önerilmektedir.
• Doktorunuz ayrı bir tavsiyede bulunmadıkça, bu talimatları takip ediniz.
• İlacınızı zamanında almayı unutmayınız.
• Doktorunuz NovoRapid Flakon ile tedavinizin ne kadar süreceğini size bildirecektir. Tedaviyi erken kesmeyiniz, çünkü kan şekeri yükselmesine neden olabilir. (Bkz. “Kan şekeri yükselmesinin (Hipergliseminin) nedenleri” ve “Kan şekerinin çok yükselmesi”)
•

Eğer NovoRapid Flakon 'un etkisinin çok güçlü veya zayıf olduğuna dair bir izleniminiz var ise doktorunuz veya eczacınız ile konuşunuz.

Kullanmanız gerekenden daha fazla NovoRapid kullandıysanız:

NovoRapid'den kullanmanız gerekenden fazlasını kullanmışsanız bir doktor veya eczacı ile konuşunuz.

NovoRapid Flakon'u kullanmayı unutursanız:

NovoRapid Flakon'u kullanmayı unutursanız kan şekeri yükselmesi (hiperglisemi) gelişebilir.

Unutulan dozları dengelemek için çift doz almayınız.

Böyle bir durumda lütfen doktorunuza danışınız.

Kan şekeri yükselmesinin (Hipergliseminin) nedenleri

• İnsülininizi almayı unutmanız
• Sürekli olarak ihtiyacınızdan daha az insülin almanız
• Enfeksiyon veya ateş
• Her zamankinden daha fazla yemek yemeniz.
• Her zamankinden daha az egzersiz yapmanız.

Kan şekerinin çok yükselmesi;

Kan şekeriniz çok yükselebilir (bu duruma hiperglisemi adı verilir).

Belirtiler

yavaş yavaş ortaya çıkar. Bu belirtiler; sık idrara çıkma, susama, iştah kaybı, hasta hissetme (bulantı veya kusma), sersemlik veya yorgunluk, kızarıklık, deri kuruluğu, ağız kuruluğu, nefeste meyvemsi (aseton) kokudur.

Bu belirtilerden herhangi birini farkederseniz,

kan şekerinizi ve mümkünse idrar ketonunuzu ölçtürmelisiniz, daha sonra hemen doktorunuza danışınız.
Bu belirtiler diyabetik hastalarda görülebilen kanda keton cisimciklerinin artmasına bağlı patolojik ciddi durumun (diyabetik ketoasidoz) belirtisi olabilir. Eğer tedavi edilmezse diyabetik komaya ve ölüme neden olabilir.

NovoRapid Flakon ile tedavi sonlandırıldığında oluşabilecek etkiler:

Eğer NovoRapid Flakon ile tedavi sonlandırılırsa, kan şekeriniz çok yükselebilir. Bu kan şekeri yükselmesi (hiperglisemi) olarak isimlendirilir (Bkz. NovoRapid Flakon'u kullanmayı unutursanız).

4. Olası Yan Etkiler Nelerdir?

Tüm ilaçlar gibi, NovoRapid'in içeriğinde bulunan maddelere duyarlı olan kişilerde yan etkiler olabilir.

Aşağıdakilerden biri olursa, NovoRapid Flakon'u kullanmayı durdurun ve DERHAL doktorunuza bildirin veya size en yakın hastanenin acil bölümüne başvurunuz:

- Kan şekeri düşmesi (hipoglisemi)
- Vücudunuzda yaygın alerjik belirtiler oluşursa
- Kendinizi aniden kötü hisseder ve terlerseniz, bulantı ve kusma gibi belirtiler, soluk almada güçlük, çarpıntı, sersemlik hissederseniz.

Çok nadirenciddi alerjik reaksiyonbelirtileri oluşabilir. (

Bkz. Bölüm 2 NovoRapid Flakon'u Kullanmadan Önce Dikkat Edilmesi Gerekenler)

•Kan şekerinin çok düşmesi;

Bilincinizi yitirdiğiniz kan şekeri düşüklüğü durumuna

ağır kan şekeri düşmesi

denir ve eğer bu durum tedavi edilmezse beyin hasarına (kalıcı veya geçici) hatta ölüme neden olabilir. Bayılmanıza neden olan kan şekeri düşmesinde glukagon kullanımı gerekebilir (Bkz. Glukagon kullanımı).

Kan şekeri düşmesinin nedenleri

Eğer kan şekeriniz çok düşerse hipoglisemiye girersiniz. Bunun nedeni;
- Çok fazla insülin almanız
- Çok az yemeniz veya öğün atlamanız
- Her zamankinden fazla egzersiz yapmanız olabilir.
• Kan şekeri düşmesi (hipoglisemi).

Kan şekeri düşmesi belirtileri ve yapmanız gerekenler;

Kan şekeri düşmesinin ilk belirtileri,

aniden ortaya çıkabilir. Belirtiler; soğuk terleme, soğuk ve soluk deri, baş ağrısı, çarpıntı, hasta hissetme, aşırı açlık hissi, görmede geçici değişiklikler, sersemlik, anormal derecede yorgun hissetme ve bitkinlik, sinirlilik veya titreme, endişe hissi, bilinç bulanıklığı, dikkatini toplama güçlüğüdür.

Yukarda bildirilen belirtilerden herhangi birini hissederseniz,

hemen bir kesme şeker veya şekerli bir yiyecek (şekerleme, bisküvi, meyve suyu) yemeli/içmeli ve daha sonra dinlenmelisiniz.
Kan şekeri düşmesi belirtilerini fark ederseniz

insülin kullanmayınız

.
Acil durumlar için yanınızda şekerleme, kesme şeker, bisküvi veya küçük meyve suyu bulundurunuz.

Akrabalarınıza, arkadaşlarınıza ve yakın iş arkadaşlarınıza, eğer bayılırsanız,söyleyiniz.

Boğulmanıza neden olabileceğinden size ağızdan hiç bir yiyecek ve içecek vermemeleri gerektiğini
bildiriniz.

-Eğerkan şekeri düşmesioluyorsa veya tekrarlıyorsa

doktorunuza danışınız. İnsülinin miktarının, zamanlamasının, yiyecek veya egzersizinizin ayarlanması gerekiyor olabilir.

Glukagon kullanımı

Nasıl uygulanacağını bilen bir kişi tarafından glukagon hormonu size enjekte edilerek bilinç kaybınız hızla düzeltilebilir. Glukagon enjekte edildiğinde, bilinciniz açılır açılmaz ağız yoluyla şeker veya şekerli yiyecekler de almalısınız. Glukagon tedavisine cevap alınamadığı durumlar hastanede tedavi edilmelidir.
Glukagon enjeksiyonundan sonra acil servise veya doktorunuza başvurarak kan şekeri düşmesi nedenini bulmanız gerekir.
Bunların hepsi çok ciddi yan etkilerdir. Acil tıbbi müdahaleye veya hastaneye yatırılmanıza gerek olabilir.
Bu çok ciddi yan etkilerin hepsi oldukça seyrek görülür.

Aşağıdakilerden herhangi birini farkederseniz, hemen doktorunuza bildiriniz veya size en yakın hastanenin acil bölümüne başvurunuz: - Şeker hastalığı ile ilişkili gözün ağ tabakasında (retina) oluşan iltihap dışı değişiklik (Diyabetik retinopati ):

Eğer diyabetik retinopatiniz varsa ve kan glukoz kontrolünde çok hızlı iyileşme gerçekleştiyse, retinopati kötüleşebilir. Bu konuda doktorunuza danışınız. Diyabetik retinopati nadir (seyrek) bildirilen bir yan etkidir.
Bunların hepsi ciddi yan etkilerdir. Acil tıbbi müdahale gerekebilir.
Ciddi yan etkiler çok seyrek görülür.

Aşağıdakilerden herhangi birini fark ederseniz, doktorunuza söyleyiniz:

- Görme problemleri:

İnsülin tedavisine ilk başlandığında görme bozukluğu olabilir, ancak bu durum genellikle geçicidir.

- Enjeksiyon bölgesi değişiklikleri: (Yağ dokusunda bozulma-Lipodistrofi)

Aynı yere çok sık enjeksiyon yaparsanız, bu bölgede şişlikler oluşabilir. Her seferinde farklı enjeksiyon yeri seçerek bu durumu önleyebilirsiniz.

- Alerji belirtileri:

Enjeksiyon bölgesinde alerji belirtileri (kızarıklık, şişlik, kaşıntı)
oluşabilir (lokal alerjik reaksiyonlar). Bunlar genellikle insülin tedavisine devam edilirken birkaç hafta içinde kaybolur. Eğer kaybolmazsa doktorunuza başvurunuz.

- Eklem yerlerinde şişme:

İnsülin almaya başladığınız zaman, su tutulması nedeniyle
bilekleriniz ve diğer eklem yerlerinizde şişmeye neden olabilir. Ancak normalde bu çok kısa zamanda düzelir.

- Ağrılı periferik sinir hastalığı (nöropati):

Kan glukoz kontrolünde çok hızlı bir
iyileşme gerçekleşirse sinirlere bağlı ağrınız olabilir. Bu durum akut ağrılı nöropati olarak adlandırılır ve genellikle geçicidir.
Bunlar NovoRapid Flakon'un hafif yan etkileridir.

Eğer bu kullanma talimatında bahsi geçmeyen herhangi bir yan etki ile karşılaşırsanız doktorunuzu veya eczacınızı bilgilendiriniz.

5. NovoRapid Flakon'un Saklanması

NovoRapid Flakon'u çocukların göremeyeceği ve erişemeyeceği yerlerde ve ambalajında saklayınız.

Kullanılmaya başlanmamış NovoRapid Flakon'uKullanılmakta veya kullanılmak üzere olan NovoRapid Flakon

buzdolabında saklanmamalıdır. NovoRapid Flakon'u yanınızda taşıyabilir ve oda sıcaklığında (30 °C'nin altında) 4 haftaya kadar saklayabilirsiniz. Kullanmadığınız zamanlarda, ışıktan korumak için flakonları daima dış kutusunun içinde saklayınız.
NovoRapid Flakon aşırı sıcaktan ve güneş ışığından korunmalıdır.

Son kullanma tarihiyle uyumlu olarak kullanınız.

Ambalajdaki son kullanma tarihinden sonra NovoRapid Flakon'u kullanmayınız.

NovoRapid atık su yoluyla ya da evdeki atık maddelerle birlikte atılmamalıdır. Daha fazla kullanılmayacak ilaçların nasıl imha edilmesi gerektiğini eczacınıza sorunuz. Bu şekilde çevre korumasına yardımcı olabilirsiniz.

Ruhsat Sahibi:

Novo Nordisk Sağlık Ürünleri Tic. Ltd. Şti.
Nispetiye Cad. Akmerkez E3 Blok Kat 7 34335 Etiler - İstanbul Türkiye Tel: 0 212 385 40 40 Faks: 0 212 282 21 20

Üretici Firma:

Novo Nordisk A/S Novo Alle'
DK-2880 Bagsvaerd, Danimarka
NovoRapid® ve NovoFine® Novo Nordisk A/S Danimarka'nın sahip olduğu ticari markalardır. Bu kullanma talimatı................. tarihinde onaylanmıştır.